Η χαμένη αυτοδιοίκηση

Κάποιος θα εκλεγεί απόψε ή στον δεύτερο γύρο δήμαρχος και κάποιος άλλος νομάρχης, αλλά το βέβαιο είναι ότι δεν θα κερδίσει η τοπική αυτοδιοίκηση. Θα κέρδιζε αν τα κόμματα, οι υποψήφιοι και πάνω απ' όλα η «εξουσία» άλλαζαν μυαλά και με την ευκαιρία των εκλογών αποφάσιζαν ότι ο δήμος και ο νομός πρέπει κάποτε να ενηλικιωθούν και να αυτονομηθούν. Πράγμα που προϋποθέτει φυσικά την εξυγίανσή τους: η διαφθορά είναι στην τοπική αυτοδιοίκηση μεγάλη, μεγαλύτερη ίσως και από αυτήν που μαστίζει το κράτος. Κι όχι μόνον η διαφθορά, αλλά και η αναποτελεσματικότητα, οι σπατάλες, ο νεποτισμός. Οσοι το ξέχασαν, το θυμήθηκαν με την πρόσφατη κακοκαιρία...

Σε αντίθεση με το παρελθόν η τοπική αυτοδιοίκηση έχει πόρους και (θεωρητικά) αρμοδιότητες. Θα μπορούσε συνεπώς πολλά. Οι υποδομές της είναι όμως σαθρές. Και, το κυριότερο: η κεντρική γραφειοκρατία πήρε πίσω με το ένα χέρι πολλές από τις εξουσίες που της παρέδωσε με το άλλο. Επιβάλλοντας επιπλέον την παρεμβατική επικυριαρχία του διορισμένου «περιφερειάρχη» που δεν είναι μόνο το «μάτι» και το «χέρι» της κυβέρνησης, είναι και ο άνθρωπος του κόμματος που κυβερνά.

Σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες η περιφέρεια και τα όργανά της δεν είναι πια διοικητικός θεσμός αποκέντρωσης αλλά θεσμός δημοκρατικής αυτοδιοίκησης με σημαντικές αρμοδιότητες σε όλους τους τομείς. Σοβαρή συζήτηση για μια τέτοια εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση ως τώρα δεν γίνεται. Το «κέντρο» αμύνεται και με αυτόν τον τρόπο. Δεν θέλει να περιοριστούν οι εξουσίες του, σύμφυτες με τις παραδοσιακές πελατειακές σχέσεις.

Το πρόβλημα των ουσιαστικών αρμοδιοτήτων και των δυνατοτήτων αυτόνομων αποφάσεων στο επίπεδο των δήμων και των νομαρχιών, αλλά και της ανάγκης να οργανωθεί δημοκρατικά και η τριτοβάθμια αυτοδιοίκηση, σπάνια συζητήθηκε. Προφανώς η σημερινή κατάσταση συμφέρει και όσους θα έπρεπε να την καταγγέλλουν: τους προσφέρει άλλοθι για τα λάθη και τις παραλείψεις τους. Τις σιωπές τους για τα ουσιώδη. Ο ανεκδιήγητος κ. Ψ. το κατάλαβε: τα βάζει με το «κράτος των Αθηνών» όπως, όταν συλλαμβάνεται, ο κάθε απατεώνας τα βάζει με την «κακοτυχία» του.

Αυτά ως σήμερα το βράδυ. Διότι μόλις μάθουμε τα αποτελέσματα, θα τσακωθούμε στα «παράθυρα» για τα πολιτικά και τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Τα κούφια «οράματα» των υποψηφίων θα τοποθετηθούν στο αρχείο. Το πολύ να προλάβουν να μας πουν ότι θα είναι δήμαρχοι ή νομάρχες «όλων των συμπολιτών τους»...

ΡΙΧΑΡΔΟΣ ΣΩΜΕΡΙΤΗΣ
Το ΒΗΜΑ, 15/10/2006