Τάσος Γκούμας: Πείσμα κι αυτό!

Η σκηνή στο καράβι που έρχεται από ‘’πέρα’’, από τον Πειραιά:
Κατεβαίνει ένα ζευγάρι επισκέπτες και ρωτάει: Πως θα πάμε στο Λεμονοδάσος;
Ένας Ποριώτης τους απαντάει. Α! και τι να κάνετε στο Λεμονοδάσος;
Στενοχώρια.
Ο συντοπίτης μας δεν απαντάει έτσι γιατί θέλει να δυσφημίσει τον τόπο μας, αλλά αντίθετα, γιατί στενοχωριέται με την ιδέα ότι το Λεμονοδάσος δεν θα αρέσει στους επισκέπτες. Δεν θα ανταποκρίνεται στη φήμη του, στην εικόνα που έχουν σχηματίσει οι επισκέπτες από διηγήσεις, κείμενα, ιστορίες που έχουν ακούσει.
Την ίδια αγωνία αισθανόμαστε και μεις, που μένουμε στο Λεμονοδάσος όταν σταματάει κάποιο αυτοκίνητο και μας ρωτούν να τους πούμε πως θα φτάσουν εκεί. Τι θα αντικρίσουν με την πρώτη ματιά; Θα τους αρέσει ή θα πουν με απογοήτευση, Α! Αυτό είναι το Λεμονοδάσος; Εμείς περιμέναμε κάτι άλλο, αφιασίδωτο. Χωρίς μπετά και τσίγκια. Περιμέναμε να περπατήσουμε σ’ ένα δρομάκι μέσα στο Λεμονόδασος. Το έχουμε ακούσει αυτό το επιφώνημα απογοήτευσης όταν τυχαίνει να βρισκόμαστε στον Άγιο Σεραφείμ την ώρα που κάποιο πούλμαν κατεβάζει επισκέπτες.
Στενοχώρια.
Δεν είναι όμως όλα μαύρα. Ένας Γαλατιώτης που έζησε όλα σχεδόν τα χρόνια της ζωής του στην Αμερική, γύρισε και έφερε τα χρήματά, που με σκληρή δουλειά έβγαλε μετανάστης, εδώ, και όχι στην Ελβετία, περιποιείται το χτήμα του. Έχει 70 λεμονιές και τις περιποιείται τις κλαδεύει, ξεχορταριάζει, χωρίς να πουλάει ούτε κιλό λεμόνια τα τελευταία χρόνια.
Αγαπάει τον τόπο του. Πολύ κακό να μην αγαπάς τον Τόπο σου. Και τέτοιο τόπο! Πριν δυο χρόνια, ένας γείτονάς μου έβγαλε καμιά δεκαριά ξερές λεμονιές και φύτεψε νέες. Τον έβλεπα που πότιζε τις μικρές λεμονίτσες. Ρε Κωστάκη, του λέω, (το όνομα δεν είναι πραγματικό, διάλεξα ένα στην τύχη), γιατί φυτεύεις λεμονιές; Γέλασε. Μου λέει: ‘’Μου αρέσει, να τις φροντίζω μόνος μου. Δεν βάζω εργάτη. Θυμάμαι μικρός που έπαιζα εδώ και κοίταζα το νερό στ’ αυλάκι, και καθόμουνα στη σκιά τους, στο γάρδος, το καλοκαίρι. Μου αρέσει το άνθος τους, η μυρουδιά’’. Να έτσι είναι το υπόλοιπο κτήμα του. ΄Ετσι θέλει να φιάξει και το κομμάτι που του ξεράθηκε.
Τώρα, πριν λίγες μέρες ένας ξάδελφός μου ο Γιώργος Σ. που μεγάλωσε στην Πούντα, έφυγε στην Πρωτεύουσα και πρόκοψε, έγινε σπουδαίος, περιποιήθηκε κι αυτός το κτήμα του.
Με βρήκε στο δρόμο και μου ‘πε με χαρά (και κάποιο κρυφό καμάρι), ότι έβαλε και ξελόγγωσε το κτήμα που κληρονόμησε. Θέλει να το διατηρήσει όπως ήταν, και να το παραδώσει στους επόμενους, να το χαρούν κι αυτοί.
Είναι πολλοί αυτοί που αγαπούν το Λεμονοδάσος, που παρ’ όλες τις α-φιλότιμες προσπάθειες, εξακολουθεί να είναι ωραίο. Απλά δεν θέλουμε να καταλάβουμε ότι η αξία του Λεμονοδάσους δεν έγκειται μόνο στην τιμή του λεμονιού.
Αν πάμε όμως και σήμερα, να επισκεφτούμε φωτογραφικά μερικές γωνιές του Λεμονοδάσους, όπως με ξενάγησε ο Δημήτρης, μέλος του ΤΟΕΒ Λεμονοδάσους, θα δούμε ότι και εμείς οι Ποριώτες και Γαλατιώτες δεν ξέρουμε το Λεμονοδάσος και τις, πεισματικά αντιστεκόμενες στην ανοησία μας, ομορφιές του.
Να σημειώσουμε όμως με την ευκαιρία ότι, αν μερικοί αδιαφορούν για το Λεμονοδάσος και θέλουν μόνο να παίρνουν από κει, νερό π.χ., υπάρχουν άλλοι που αφιερώνουν χρόνο, μόχθο, στεναχώρια για να αντιμετωπίζουν τα καθημερινά του προβλήματα.
Αναφέρομαι στα μέλη και ιδιαίτερα το Δ.Σ. του ΤΟΕΒ Λεμονοδάσους, που του αξίζει αναγνώριση περισσότερη από άλλους κομψευόμενους.
Η ιστορική τσάπα του ΤΟΕΒ κρεμασμένη κοντά σε ένα νερόμυλο.
Ας βγάλουμε λοιπόν, λίγο άγχος από το φίλο μας τον Ποριώτη στη σκηνή στο καράβι, που έρχεται από ‘’πέρα’’.
Το Λεμονοδάσος είναι ακόμα όμορφο.
Ας συνεχίσουμε την γνωριμία.
Το κοντίτο, το αρδευτικό σύστημα του Λεμονοδάσους που ίσως είναι και το μοναδικό στη χώρα. Έχει ένα όμοιο η Τροιζήνα.
Δίπλα ένας Ποριώτης έχει ασπρίσει με ασβέστη τον κορμό της Λεμονιάς. Μερακλής ο άνθρωπος. Το μεράκι δεν αποτιμάται. Αξίζει όμως. Εκτός και αν πουλάει το λεμόνι καλά και του περισσεύουν να φροντίζει το κτήμα του. Θα ‘ναι ποιο έξυπνος από άλλους που είναι και της δουλειάς.
Ένα πανέμορφο δρομάκι. Δεν θα το φανταζόσουνα ότι έχει το Λεμονοδάσος τέτοια! Κι άλλο. Που είμαστε; Με ρώτησε ένας συνοδοιπόρος, στον Ενιπέα; Στον Χελμό; (Ο Ενιπέας είναι ποταμός της Πιερίας που διαρρέει το Λιτόχωρο και προσελκύει πολλούς επισκέπτες). Εμείς, εδώ, του διώχνουμε.
Κι άλλο; Έχει το Λεμονοδάσος αρκετά τέτοια δρομάκια ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Εμείς δεν τα ξέρουμε.
Κι άλλο. Δεξιά απλώνεται το πέλαγος.

Ο πρώτος από τους τρεις νερόμυλους του Λεμονοδάσους. Φανταστικός, μέσα στο πράσινο. Άλλοι, πιο προκομμένοι, σε άλλους τόπους πιο φτωχούς ή πιο έξυπνους, τι δεν θα ‘διναν να τον έχουν, να τον αναστηλώσουν και να τον προβάλουν.

Το αυλάκι που οδηγεί το νερό στον νερόμυλο. Και η θέα. Το Μόδι. Το Μοναστήρι. Τα νησάκια της Αρτίμου. Με καθαρή ατμόσφαιρα φαίνεται το Σαν Τζώρτζη. Το μάτι μπορεί και να φτάσει πολύ μακρύτερα. Στη μέση του Αιγαίου.
Στην άκρη του αυλακιού η είσοδος της υδατόπτωσης που οδηγεί στο νερόμυλο. Και με την ευκαιρία. . . .
μια σχηματική παράσταση νερόμυλου που μπορεί να απεικονίζει κάτι σαν τους δικούς μας
Ένα κοντίτο χωμένο σε ένα κισσό. Η ξερολιθιά και το κοντίτο. Όταν γίνεται το πότισμα χαίρεται τ’ αυτί σου και το μάτι σου απ’ το νερό που τρέχει.
Ο παληός καταρράκτης στου ‘’Καρδάση’’. Πολλοί δεν ξέραμε ότι το επώνυμο των Καρδασέων είναι Λαζάρου. Μας λείπει το κέντρο τους. Κάτι να γίνει. Είναι απαραίτητο σαν προορισμός για τους επισκέπτες.
Αν για ένα βράδυ δεν έχουν τα κότερα νερό βουίζει ο Πόρος.
Λάθος.
Ο Καρδάσης και το Λεμονοδάσος είναι σπουδαιότερα.
Ο καταρράκτης από άλλη γωνία. Πράσινο!
Η συνέχεια του καταρράκτη. Υπάρχει, χάρη στα παιδιά του ΤΟΕΒ. Μου φαίνεται ότι η κοινωνία θα ωφεληθεί, αν εκτιμάει και τιμάει εκείνους, τους διπλανούς τους άσημους, που δουλεύουνε χωρίς να περιμένουν ανταπόδοση.
Και η στοά των πηγών.
Κι άλλο δρομάκι. Το ντύνει ολόκληρο ο κισσός.
Στο Λεμονοδάσος. Ο δεύτερος νερόμυλος.
Και κάτι διαφορετικό. Μια εληά, ψηλά στο Λεμονοδάσος, ποιος ξέρει πόσων ετών.
Γιατί το αναφέρω:
Σε μια νομαρχία της Κρήτης εντόπισαν τα πολύ παληά ελαιόδενρα, 2.000 ετών, 3.000 ετών και τα χαρακτήρισαν διατηρητέα.
Ας ήταν ιδιωτικά! Να’ναι κουτοί άραγες αυτοί οι Κρητικοί; Ζούνε από τα κηπευτικά, από τον τουρισμό, από τα αρχαία τους, από το λάδι τους, από τα Πανεπιστήμιά τους, από τη Παράδοσή τους., από τη φιλοξενία τους, από την αγάπη τους σε ότι αληθινό και πραγματικό. Πουλάνε τα προϊόντα τους μέσω Διαδικτύου σ’ όλη την Ευρώπη. Είναι μπροστά οι άνθρωποι. Νάχαν αυτοί ένα Λεμονοδάσος γνωστό σ’ όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Τι νομίζετε; Θα το χάλαγαν;
Ο τρίτος νερόμυλος. Έχει μετατραπεί σε ταβέρνα. Την ταβέρνα του Καρδάση. Δεν το ξέραμε. Ασπρίζουν το σπιτάκι, τον γύρω χώρο και τ’ αυλάκι με ασβέστη, χρησιμοποιώντας ‘’μπατανόβουρτσα’’ και πινέλο. Δίπλα τρέχει το νερό στ’ αυλάκι.
Μαγεία, να τ’ ακούς και να το βλέπεις! Να ρίχνεις λίγο νερό στο πρόσωπό σου. Σιγά μην κάτσω να χαζεύω τις πρύμες των κότερων!
Ο ‘’Άγιος Παντελεήμων’’, ξωκλήσι στο υψηλότερο σημείο του Λεμονοδάσους. Ποιο πάνω αρχίζει το δάσος με χαμηλή δασική χλωρίδα. Σε 100 μέτρα περνάει ο δρόμος – Παναγίτσα του Μπέλεσι-Ντάριζα.
Τα σκαλιά που οδηγούν στον ‘’Άγιο Παντελεήμονα’’ ασπρισμένα με ασβέστη. Εκεί πάνω μπορεί να γίνει ένας γάμος, βαφτίσια, μια γιορτή. Και πίσω οι Αδέρες, ήμερο βουνό, πράσινο. Από τα ωραιότερα βουνά.
Οι περιπατητές μετά την εκδήλωση μπορούν να γυρίσουν με αυτοκίνητο από τον δρόμο που περνά κοντά.
Στο Λεμονοδάσος λειτουργούσαν ένα σωρό μπακαλοταβέρνες, για τον κόσμο που δούλευε. Δεν λέω ότι θα λειτουργήσουν πάλι. Αλλά αν το Λεμονοδάσος, που το αξίζει, γίνει πάλι χώρος επίσκεψης, ανακούφισης, ψυχικής χαλάρωσης, γιατί να μην ξαναπάρει ζωή;
Ένα αναψυκτήριο, ένα περίπτερο, μια ταβέρνα, μια οργάνωση, μια διαφήμιση μια συνεργασία με τα τουριστικά του Πόρου και του Γαλατά, μπορούν να το κάνουν. Τώρα έχει σημεία παρατημένα, κτήματα με συγκαλλιέργεια(!) Λεμονιάς με βάτα, δρομάκια όλο μπάζια.
Τελευταία όμως κάμποσοι Λεμονοδασίτες περιποιούνται το χτήμα τους και είναι ικανοποιημένοι και ευχαριστημένοι γι αυτό.
Να ένας!

Τούτος είναι πιο μερακλής.

Κι αυτός. Καθαρό το έχει αλλά διψάει.

Αυτός εδώ το παράκανε. Από τα βάτα δεν βλέπεις τις λεμονιές. Θα ‘ναι κάνας φτωχός.

Τούτος αξίζει βραβείο.

Αν θεσμοθετήσουμε ένα έπαθλο για τα καλύτερα περιποιημένα Λεμονοπερίβολα ίσως να είναι ένα ακόμα κίνητρο για να γίνει ακόμα ωραιότερο το δάσος.
Και βέβαια να τιμήσει κάποιος τον Τ.Ο.Ε.Β. Λεμονοδάσους, που είναι ο μόνος οργανισμός που αγωνίζεται πραγματικά για το Λεμονοδάσος, να ποτιστεί, για να μην ξεραθεί και πάει στο διάβολο.
Εδώ κάτι πραγματικά περίεργο. Αυτή η λεμονιά δεν ποτίζεται καθόλου για χρόνια. Θα πρεπε να είχε ξεραθεί. Όμως κάθε χρόνο βγάζει καμιά 20αριά φύλλα. Περιμένει!

Εδώ η έξοδος του ρέματος στην Άρτιμο. Και ο Πλάτανος. Η περιήγηση ήταν σύντομη. Αν αρέσει, μπορεί να ακολουθήσει και άλλη με στοιχεία ιστορικά ή και με κάποιες σκέψεις για το Λεμονοδάσος προς προβληματισμό. Το μυαλό μας και τα μάτια μας! Μας το χαλάει η πλύση εγκεφάλου.