ΣΑΒΒΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ – ΧΡΙΣΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Κιούρλιες, τσίπιλιες και γκόγκλιες

ΣΑΒΒΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ – ΧΡΙΣΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Κιούρλιες, τσίπιλιες και γκόγκλιες

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟΝ ΠΟΡΟ, ΣΤΑ ΜΕΘΑΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ

Η καθιέρωση του “Ελληνικού Πρωϊνού Πόρου” είναι αναμφισβήτητα μια θετική κίνηση που αναβαθμίζει το τουριστικό προϊόν όχι μόνο του Πόρου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Η πρωτοβουλία του Εμπορικού και Επαγγελματικού Συλλόγου Πόρου είναι αξιέπαινη και απαιτείται καθολική στήριξη της. Η λίστα που βασίζεται κυρίως στα τοπικά προϊόντα είναι ικανοποιητική, αλλά χρειάζεται να συμπληρωθεί. Θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση όλων εκείνων που μπορούν να συμβάλουν στην καταγραφή όλων των διατροφικών συνηθειών του Πόρου, των Μεθάνων και της Τροιζηνίας να εμπλουτίσουν τον κατάλογο του “Ελληνικού Ποριώτικου Πρωϊνού”.
Οι κάτοικοι της περιοχής είναι Αρβανίτες, Βαλτετσιώτες και Νιχωρίτες και το 1922 προστέθηκαν και οι Πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στον Συνοικισμό του Πόρου. Η κάθε κοινωνική ομάδα μαγείρευε από τις βιωματικές της συνήθειες, οι οποίες περιορίζονταν σε αυτά που παρήγαγαν και έβρισκαν εύκολα στη φύση. Ουσιαστικά, η διατροφή των κατοίκων της περιοχής μας βασιζόταν στο σιτάρι, στο κρασί και στα παράγωγα της ελιάς, που είναι το λάδι και οι βρώσιμες ελιές. Με άλλα λόγια δεν υπήρχε μεγάλη ποικιλία στην καθημερινή τους διατροφή αλλά το “καθημερινό πιάτο” περιείχε τα απολύτως απαραίτητα που τα συνέλεγαν από το περιβόλι και τη θάλασσα. Το κρέας ήταν περιορισμένο δεδομένου ότι δεν υπήρχαν μεγάλα κοπάδια με αιγοπρόβατα. Ο κάμπος της Τροιζηνίας και ο ορεινός όγκος των χωριών αποτελείτο από ελαιόδενδρα, πορτοκαλιές, λεμονιές, ενώ υπήρχε σημαντικός αριθμός από αμυγδαλιές, συκιές, αχλαδιές. Εύκολη ήταν η συλλογή χόρτων κατά τους χειμερινούς μήνες, αλλά και η καλλιέργεια και η συγκομιδή αρακά. Πλούσια είναι και η περιοχή από αρωματικά αυτοφυή φυτά, όπως η ρίγανη, το θυμάρι, το θρούμπι, το φασκόμηλο, το χαμομήλι, το τσάι, η κάπαρη. Αρκετοί είχαν άνεση να αλιεύουν ψάρια, αχινούς, πεταλίδες.

Το “πρωϊνό του Πόρου” επιβάλλεται να συμπληρωθεί με φρέσκο χυμό πορτοκαλιών, μαρμελάδες εσπεριδοειδών, αυγόφετες, αυγά με οβριές, κριθαρένια παξιμάδια ψημμένα σε ξυλόφουρνο, χυμό με αλόη σε συνδυασμό με χυμό εσπεριδοειδων, αυγά με ντομάτες, τις εκλεκτές ντομάτες που παράγουν σε μεγάλες ποσότητες οι αγρότες μας και άλλα. Ο κατάλογος εκτός από το πρωϊνό να συμπληρωθεί και με τις παραδοσιακές συνταγές της περιοχής, όπως είναι οι γκόγκλιες, οι τσίπιλιες, η συκωμαίδα, η μπογάνα, το χοιρινό στο φούρνο, αλλά και με τα γλυκά, όπως είναι τα αμυγδαλωτά, το καταϊφι, το ραβανί και το γαλακτομπούρικο. Τα γλυκά αυτά αναφέρονται σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς και στις περιγραφές που έγιναν τον περασμένο αιώνα.

Το μεγάλο μειονέκτημα σε αυτή την προσπάθεια είναι ότι δεν παράγονται όλα τα προϊόντα από Πιστοποιημένα Εργαστήρια, αλλά τα περισσότερα μπορούν να φτιαχτούν από τις κουζίνες των ξενοδοχείων, των εστιατορείων και των ζαχαροπλαστείων. Για παράδειγμα αποξηραμένα σύκα Μεθάνων, δεν μπορεί να τα προμηθευτείς, παρά μόνο αν τα παρασκευάσεις μόνος σου.

Αλλά ας δούμε ορισμένα προϊόντα και εδέσματα που παράγονται στην περιοχή μας:

ΑΜΥΓΔΑΛΩΤΑ
Τα Μέθανα είναι γεμάτα με αμυγδαλιές που παραδοσιακά οι καρποί τους αποτελούσαν το κύριο προϊόν εμπορίου και ως εκ τούτου την πρώτη ύλη για τα περίφημα παραδοσιακά αμυγδαλωτά που ήταν σε πρώτη γραμμή σε αρραβώνες, γάμους και βαπτίσεις. Υπάρχουν δυο τρόποι παρασκευής των αμυγδαλωτών. Είτε ψητά αχλαδόσχημα είτε βραστά σε κατσαρόλα και μετά τα έκοβαν σε σχήμα λουκουμιού.

ΑΧΛΑΔΙΑ
Τα αχλάδια των Μεθάνων ήταν στην προπολεμική περίοδο απο τα πλέον ανάρπαστα στην αγορά του Πειραιά. Μάλιστα, ο Γιώργος Μπάτης, που γεννήθηκε στη Μούσκα Μεθάνων, στο τραγούδι του “Φασουλάς” που έγραψε το 1935, δίνει τον πιο γνωστό χαρακτηρισμό της περιοχής, λέει “Μεθενίτης, Αχλαδάς”. Το τραγούδι ξεκινάει ως εξής:
“Έλληνας φασολάς, Ιταλός μακαρονάς
Τούρκος καλέ πιλαφάς, και Εγγλέζος πατατάς.
Όπου Χιώτης Παντελής, και Αξιώτης καραλής
Αθηναίος καλαμαράς, Περαιώτης λιμενάς.
Μα Αιγινίτης κανατάς, Μεθενίτης αχλαδάς
Ποριώτης λεμονάς και Υδραίος φουκαράς”.

ΑΥΓΟΦΕΤΕΣ
Ένα συνηθισμένο πρωινό, ήταν οι αυγόφετες. Η νοικοκυρά έπαιρνε κομμάτια από “μπαγιάτικο ψωμί”, “για να μη πάει ...άδικα” όπως έλεγαν τα βουτούσαν μέσα σε χτυπημένα αυγά στη συνέχεια τα τηγάνιζαν με φρέσκο ελαιόλαδο. Τις έτρωγαν σκέτες με τυρί ή με ζάχαρη και κανέλλα.

ΑΥΓΑ ΜΕ ΝΤΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΒΡΙΕΣ Ή ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
Οι οβριές, μοιάζουν με τα σπαράγγια και τα βρίσκουμε στον Μακρύλογγο των Μεθάνων. Όλα τα σπίτια είχαν παλιά κότες στην αυλή τους. Όταν μάζευαν τις οβριές μετά από βροχόπτωση, έπαιρναν και αυγά απο το κοτέτσι και έκαναν γρήγορα μια τηγανιά με οβριές, αυγά, ντομάτες και αν ήταν τυχεροί και έβρισκαν στη βόλτα τους έβαζαν και μανιτάρια. Ο Διοσκουρίδης τις οβριές τις αναφέρει ως «οφιοστάφιλο.» Είναι από τα λίγα άγρια χόρτα που δεν πρέπει να καταναλώνονται ωμά στη σαλάτα γιατί έχουν τοξικές ιδιότητες που εξουδετερώνονται μόνο με το μαγείρεμα. Το χρώμα τους μπορεί να είναι πράσινο ή ανοιχτό καφέ. Φύονται από τέλη Φεβρουαρίου μέχρι τέλη Μαΐου, ανάλογα με την περιοχή.

ΓΚΟΓΚΛΙΕΣ

Ένα απο τα πιο αγαπημένα φαγητά ήταν οι Γκόγκλιες ή Ντόντλιες ή Ντόριλιες ή Τζόλιες. Οι Γκόγκλιες ήταν εύκολες στην κατασκευή τους: Χρειαζόταν ένα κιλό αλεύρι, λίγο αλάτι, νερό και ζυμωνόταν. Τους έδιναν μια μορφή σαν κορδόνι στο πάχος του δακτύλου. Στη συνέχεια το έκοβαν σε κομματάκια και έκαναν ένα κούφωμα με το δάκτυλο και στη συνέχεια τα έβραζαν και τα σέρβιραν με μυτζήθρα.




ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ “ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ”


Όταν λέμε ότι το λάδι της Τροιζηνίας είναι ΠΟΠ, για να μην παρεξηγηθούμε, δεν εννοούμε ότι όλη η παραγωγή της Τροιζηνίας είναι Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης. Απαιτούνται ορισμένες προδιαγραφές και προυποθέσεις σύμφωνα C128 / 2006 σελ. 11 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να ονομάζεται “Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο Τροιζηνία”. Η ονομασία ΠΟΠ δόθηκε ύστερα από την πρωτοβουλία ενός παραγωγού της περιοχής που ταυτόγχρονα είχε την έμπνευση και την γενναιότητα να ασχοληθεί με την εγχώρια και την γραφειοκρατία των Βρυξελλών και να τα καταφέρει. Αυτός είναι ο Ιωάννης Γρώμαν ένας από τους παλαιούς γαιοκτήμονες και πρωτοπόρους της περιοχής μας. Με τις προσπάθειες αυτές, την 1η Ιουνίου του 2006 στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 128/11, δημοσιεύθηκε η σχετική αίτηση σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 510/2006 του Συμβουλίου για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων (2006/C 128/03). ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 510/2006 του ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Αίτηση καταχώρισης σύμφωνα με το άρθρο 5 και το άρθρο 17 παράγραφος 2 «ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο “ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ”» (ΕΚ) αριθ.: EL/0206/24.09.2001 ΠΟΠ (Χ) ΠΓΕ ( ). Στην περιγραφή αναγράφονται τα εξής: Το Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο Τροιζηνίας, παράγεται είτε αποκλειστικά από την ποικιλία Μανάκι είτε με την συμμετοχή της ποικιλίας Κορωνέϊκη, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει σε ποσοστό το 50 %. Τα Οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά είναι: Χρώμα: κίτρινο ,πρασινοκίτρινο, ανάλογα με το βαθμό ωρίμανσης του συλλεγέντος καρπού. Η γεύση: ευχάριστη με βάση το γλυκό ή το πικρό (σταδιακά με την πάροδο ολίγων μηνών το πικρό υποχωρεί ) και άρωμα: το φρουτώδες φρεσκοκομμένου καρπού επικρατεί στο συνολικό άρωμα.
Γεωγραφική Περιοχή είναι τα διοικητικά όρια της περιοχής της Τροιζηνίας στην οποία καλλιεργείται η ελιά και παράγεται ελαιόλαδο και συγκεκριμένα οι περιοχές:
1. του ∆ήμου Μεθάνων με τα Μέθανα και τα ∆ημοτικά ∆ιαμερίσματα Κουνουπίτσας, Κυψέλης και Μεγαλοχωρίου.
2. του ∆ήμου Πόρου και
3. του ∆ήμου Τροιζήνας με το Γαλατά και τα ∆ημοτικά ∆ιαμερίσματα Άνω Φαναρίου, ∆ρυόπης, Καρατζά, Τακτικούπολης και Τροιζήνας.
Απόδειξη προέλευσης: Οι διαδικασίες παραγωγής, μεταποίησης, συσκευασίας και εμφιάλωσης πραγματοποιούνται στην οριο- θετημένη περιοχή. Οι παραγωγοί εγγράφουν τους ελαιώνες τους σε μητρώο, το οποίο ενημερώνεται. Σε ειδικά μητρώα επίσης καταχωρούνται οι εγκαταστάσεις μεταποίησης και εμφιάλωσης. Τα μητρώα τηρούνται και ενημερώνονται από την ∆ιεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης και απεικονίζεται ετησίως η ποσότητα των μετα- ποιημένων ελαιών και η ποσότητα του παραγομένου ελαιολάδου. Με τον τρόπο αυτό όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι εγγεγραμμένοι στα ειδικά μητρώα, ελέγχονται επισταμένως ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους και έτσι διασφαλίζεται πλήρως η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος.

ΒΡΩΣΙΜΕΣ ΕΛΙΕΣ

Οι Αρβανίτες γενικά εχουν μεγάλη παράδοση στην επεξεργασία των ελαιοκάρπων που τις μετατρέπουν σε υπερτροφή, που αποτελεί και το βασικο συνοδευτικό του φαγητού σε καθημερινή βάση. Θρούμπες, κολυμπάδες, χαρακωτές, τσακιστές, ξυδάτες, όπως και να είναι φτιαγμένες, είναι υπέροχες, μυρωδάτες, πικρούτσικες με αυθεντικό το άρωμα του λαδιού.
Δύο είναι οι ποικιλίες που υπάρχουν στην περιοχή και από αυτές καθορίστηκε και η ονομασία ΠΟΠ του ελαιόλαδου της Τροιζηνίας. Είναι η ποικιλία Μανάκι και η ποικιλία Κορωνέϊκη.
Το Μανάκι, είναι μικρόκαρπη, ωριμάζει με αργούς ρυθμούς και η καλύτερη εποχή για τη συγκομιδή της είναι από το τέλος Ιανουαρίου μέχρι τις αρχές του Φεβρουαρίου. Ο καρπός της έχει μεσαίες διαστάσεις με οβάλ σχήμα. Το βάρος της ποικίλει από 2.2 έως 2.9 γραμμάρια.
Η Κορωνέϊκη είναι ποικιλία μικρόκαρπη, ανθεκτική στην ξηρασία και τους ανέμους. Χαρακτηρίζεται από δυo σημαντικά πλεονεκτήματα: την γρήγορη ανάπτυξη και τη υψηλή και σταθερή καρποφορία της. Ο καρπός είναι μικρος με μέγεθος 12-15 mm.
κατάλληλος μόνο για ελαιοποίηση. Το μειονέκτημα του μικρού μεγέθους του καρπού της και ωριμάζει κατά την περίοδο από τέλος Οκτωβρη μέχρι τον Δεκέμβρη έως Γενάρη.

ΖΥΜΩΤΟ ΨΩΜΙ

Το ζυμωτό ψωμί ήταν η βασική τροφή, απαραίτητο στην καθημερινότητα όπως και το κρασί και οι ελιές. Στα πεζούλια σπέρνονταν το σιτάρι και κάθε σπίτι είχε στην αποθήκη τσουβάλια με το δικό του σταρέινιο αλεύρι. Ιεροτελεστία αποτελούσε και η φύλαξη της προζύμης που την κρατούσαν από το προηγούμενο ζύμωμα σε καθαρό σκεύος. Συνήθως έμενε μια μέρα εκτός ψυγείου και την επομένη το έβαζαν στο ψυγείο προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στο επόμενο ζύμωμα. Ζύμωναν μία ή δύο φορές το δεκαπενθήμερο όπου και άναβαν τον ξυλόφουρνο και μοσχομύριζε ο τόπος. Το πρώτο κουλούρι που έβγαινε από το φούρνο ήταν για τα παιδιά της οικογένειας Πάντα με το ζύμωμα ετοιμαζόταν και η φάβα για να φαγωθεί με το φρεσκοψημένο καρβέλι . Τα καρβέλια για να διατηρηθούν τα τοποθετούσαν σε ράφια σε υψηλό σημείο.

ΚΙΟΥΡΛΙΕΣ

Οι κιούρλιες είναι οι παραδοσιακές τηγανίτες ή κουταλίθρες δηλαδή το γλυκό των κατοίκων της περιοχής και ιδιαίτερα των παιδών που το έφτιαχναν συνήθως οι γιαγιάδες . Τα υλικά που απαιτούνται είναι αλεύρι, νερό ή χυμό πορτοκαλιού. Με ένα κουτάλι έριχναν χυλό σε καυτό λάδι και τις τηγάνιζαν. Όταν τελείωναν έβαζαν ζάχαρη ή μέλι και τις σερβίριζαν.

ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ

Η “Μπουκουβάλα” ήταν μια συνήθεια που φαίνεται ξεκίνησε στα Λιτρίβεια. Οι αγρότες που περίμεναν να βγει το φρέσκο λάδι, έψηναν επί τόπου φέτες από τα καρβέλια και τις βουτούσαν στο πρωτόλαδο. Έβαζαν ορισμένες φορές και ρίγανη, ενώ η παράδοση αναφέρει ότι πολλές φορές έβαζαν πρώτα καψαλισμένη φέτα πάνω στο ψωμί, έριχναν λεμόνι και μετά στο λάδι. Αλλά και στα σπίτια η μάνα ή γιαγιά το έφτιαχνε στο τζάκι και μετά τραγουδούσε: «Μπάλα, μπάλα, φάτε απόψε μπουκουβάλα».

ΠΑΞΙΜΑΔΙΑ

Τα χωριάτικα παξιμάδια παρασκευάζονταν με αλεύρι ολικής και γινόντουσαν με την ίδια ζύμη, όπως και του ψωμιού και στο τέλος του ψησίματος έβαζαν μέσα τα ταψιά με τα παξιμάδια και τα άφηναν να φρυγανιστούν μέχρι την επόμενη μέρα. Τα αποθήκευαν σε άσπρες καθαρές μαξιλαροθήκες. Ενα παξιμάδι και μιά χούφτα ελιές αποτελούσαν το κολατσιό του αγρότη που πήγαινε στο χωράφι.

ΡΙΓΑΝΗ

Η ρίγανη αναφύεται κυρίως στην ηφαιστειακή χερσόνησο των Μεθάνων και θεωρείται ότι είναι η καλύτερη που υπάρχει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον κόσμο. Με υψηλά θρεπτικά συστατικά που χρησιμοποιείται σε πολλές χρήσεις στη μαγειρική. Ο Γιάννης Ρίτσος αναφέρει σε ένα στίχο του στο έργο του “Ρωμιοσύνη”: “Δάφνη ξερή και ρίγανη στο μεσοντούλαπο του τοίχου. Δεν τ’ άγγιξε η φωτιά...”. Η ρίγανη χρησιμοποιείται και για φαρμακευτικούς λόγους. Μάλιστα κυνηγοί αναφέρουν ότι όταν μια πέρδικα τραυματισθεί από σκάγια όπλου, αναζητεί να βρεί ρίγανη. Με το ράμφος της, τσιμπάει ρίγανη και την τοποθετεί πάνω στην πληγή.

ΣΥΚΟΜΑΙΔΑ

Τροφή, με υψηλή ενεργειακή απόδοση για τους κρύους μήνες του χειμώνα και τη βαρειά δουλειά. Αποτελούνταν από ξερά σύκα και η παρασκευή της γινόταν ως εξής: Έβαζαν νερό σε μια κατσαρόλα και προσέθεταν αποξηραμένη ρίγανη ή θυμάρι ή βασιλικό. Ζεμάταγαν για μερικά λεπτά τα σύκα. Μόλις η φλούδα άρχιζε να τρυπιέται εύκολα με τη μύτη του μαχαιριού, τα έβγαζαν και τα άφηναν να κρυώσουν ασκέπαστα. Το νερό, δεν το πέταγαν και έκαναν τη συκαλευριά. Αφού κρύωναν τελείως τα σύκα, αφαιρούσαν το κοτσάνι και ψιλόκοβαν. Αν είχαν πολύ υγρασία, τα άφηναν απλωμένα σε δίσκο να στεγνώσουν. Η πάστα που έφτιαχναν ήταν συμπυκνωμένη. Έβρεχαν τα χέρια τους σε ούζο, όσο έπλαθαν το μείγμα ή σε μούστο ή πετιμέζι για να γίνει πιο γυαλιστερή η επιφάνεια. Τα άφηναν σκεπασμένα με τούλι, να στεγνώσουν στον ήλιο, γυρίζοντας κατά διαστήματα. Τέλος τα έβαζαν σουσάμι ή μαραθόσπορο.

ΣΥΚΑ ΞΕΡΑ ΜΕ ΡΙΓΑΝΗ

Τα Μέθανα διαθέτουν ξερικές Συκιές σε όλη τη Χερσόνησο και είναι περιζήτητα το καλοκαίρι. Τα έβραζαν και τα άφηναν τυλιγμένα με τούλι στον ήλιο. Τέλος, για να διατηρούνται τα έραναν με ρίγανη.

ΤΣΙΠΙΛΙΕΣ

Οι Τσίπιλιες είναι οι γνωστές μας Δίπλες, που γίνονται με απλά υλικά, όπως αλεύρι, χυμό πορτοκαλιών, λάδι, αλάτι, σόδα (παλιά έβαζαν αλυσίβα). Στις γιορτινές ημέρες έβαζαν αυγά. Μετά το τηγάνισμα τις περιέλουζαν με μέλι και ήταν έτοιμες για σερβίρισμα.

ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

Ο ορεινός όγκος και τα πεζούλια είναι γεμάτο χόρτα μετά από βροχοπτώσεις. Η συλλογή ήταν και παραμένει μια από τις πιο αγαπημένες δραστηριότητες των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτή την περιοχή.

Η ΣΟΥΠΑ ΤΟΥ ΦΤΩΧΟΥ

Είναι ένα πρόχειρο από ανάγκη φαγητό, το οποίο έφτιαχναν τα φτωχά νοικοκυριά, αλλά και απο κυνηγημένους σε σπηλιές και από τους αντάρτες στην Κατοχή και στην περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι: Νερό, αλάτι, λάδι, παξιμάδια. Ετοιμάζεται ταχύτατα και εύκολα.

ΤΟ ΜΠΟΥΛΟΥΓΟΥΡΙ

Το μπουλουγούρι είναι στάρι κομμένο που με κατάλληλο τρόπο το έφτιαχναν οι γυναίκες. Έπαιρναν χοντρό στάρι και αφού το καθάριζαν το έβαζαν σε ένα πάνινο τσουβάλι. Βρέχανε το τσουβάλι και το στάρι που είναι στο τσουβάλι και το χτυπάγανε, οπότε ο σπόρος του σταριού κοβότανε σε δύο τρία κομμάτια. Όταν τελείωνε αυτή η εργασία, βράζανε το στάρι, ρίχνανε πράσο, λίγο λάδι, αλάτι και το ανακατεύανε συνέχεια σε σιγανή φωτιά για να μην κολλήσει. Μετά το ρίχνανε σε πιάτα τα οποία ήσαν τσίγκινα, ή πήλινα.

Η ΜΠΟΓΑΝΑ

Η Μπογάνα είναι ένα παραδοσιακό φαγητό της Αργολίδας, που γίνεται με αρνί, μικρές ολόκληρες πατάτες και ντομάτες. Είναι ένα από τα πιάτα σπεσιαλιτέ του Γιώργου Μπατζάβαλη στον Καρατζά.

ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ ΠΙΑΤΑ

Εκτός από την “Μπογάνα” εξαιρετικούς μεζέδες θα βρείτε : στο παραλιακό κέντρο “ΝΤΙΡΛΑΝΤΑ” του Νεκτάριου Μπάκα, “χταπόδι ξυδάτο”, στο “ΑΓΙΟΡΓΙΤΙΚΟ” στον Άγιο Γεώργιο της Κουνουπίτσας, του Διαμαντή Παπαϊωάννου θα γευτείτε το μοναδικό “χταπόδι στη τηγάνι” και στον Άγιο Νικόλαο της Μούσκας, στο “ΛΑΣ ΟΛΑΣ” θα απολαύσετε το “ριζότο του ψαρά”, μια παραλλαγή της “παέγιας” από τη σπανιόλα μαγείρισα Μαρία, γυναίκα του Παναγιώτη Σταθάκη.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Το κείμενο αυτό αποτελεί μια μικρή περίληψη από την καταγραφή που έγινε για τις διατροφικές συνήθειες της περιοχής των Μεθάνων, του Πόρου και της Τροιζηνίας για τις ανάγκες και την εκπλήρωση των σκοπών της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης ΕΝ ΜΕΘΑΝΟΙΣ.