Ο Άγγλος περιηγητής William Gell επισκέπτεται τα Μέθανα

Ακολουθεί ο φιλότουρκος κατά τον Σιμόπουλο Άγγλος περιηγητής, αρχαιολόγος και τοπογράφος, William Gell απόφοιτος του Cambridge, άνθρωπος με αξιόλογη κλασική παιδεία που επισκέπτεται αρκετές φορές την Ελλάδα και ως απεσταλμένος της αγγλικής κυβέρνησης με αντικειμενικό σκοπό του ταξιδιού του αρχικά τη λύση του Ομηρικού ζητήματος. Για το λόγο αυτό ταξιδεύει στην Ιθάκη και την Τρωάδα. Ο περιηγητής κάνει τοπογραφικές μελέτες και καταγράφει χρήσιμες πληροφορίες για τον ταξιδιώτη(#17).

Ο πρώτος τόμος του τετράτομου έργου του The itineray of Greece, 1810, αναφέρεται στην Αργολίδα, περιλαμβάνει ως επί το πλείστον τοπογραφικές μελέτες και δίνει χρήσιμες πληροφορίες στο μελλοντικό ταξιδιώτη. Ο Gell επισκέπτεται αρχικά το Άργος και το Ναύπλιο. Από εκεί περνάει στα νησιά του Σαρωνικού και γράφει αναλυτικά για την Ύδρα, την Ερμιόνη και τον Πόρο. Στη συνέχεια, όπως και ο Dodwell, επισκέπτεται τα Μέθανα δια ξηράς από την Τροιζήνα, έχοντας ανά χείρας το έργο των Στράβωνα και Παυσανία, το οποίο και επικαλείται πολύ συχνά.

W. Gell, The itinerary of Greece with a commentary on Pausanias and Strabo and an account of the monuments of the antiquity at present existing in that country, 1810

Ο Παυσανίας, γράφει ο Gell, αναφέρει ότι κατεβαίνοντας σε εκείνο το λιμάνι της Τροιζήνας, το οποίο ονομάζεται Κελέντερις, βρίσκουμε μία περιφέρεια που αποκαλείται Γενέθλιον, επειδή εκεί γεννήθηκε ο Θησέας. Πριν από το μέρος αυτό, υπάρχει ένας ναός αφιερωμένος στον Άρη, στο ίδιο σημείο όπου οι Αμαζόνες νικήθηκαν από το Θησέα».

Προχωρώντας προς τη Ψήφτα θάλασσα, βλέπουμε την ελιά, η οποία φέρει την ονομασία Ράχος, όπου περιπλέχθηκαν τα χαλινάρια από το άλογο του Ιππόλυτου όταν αναποδογύρισε το άρμα του.

Όχι μακριά από εκεί, βρίσκεται το ιερό της Αρτέμιδος του Σαρωνικού (Diana Saronia)(#18) . Ο ναός αυτός της Αρτέμιδος έχει αναγερθεί σε μία χαμηλή τοποθεσία, η οποία, σύμφωνα με τον Παυσανία, κατά την αρχαιότητα αποκαλούταν Φοιβεία και αργότερα Σαρωνικό Έλος.

Δεν είναι εύκολο να αποφανθούμε, συνεχίζει ο Gell, ποιο από τα λιμάνια της Τροιζήνας βρισκόταν κοντά ή ταυτιζόταν με το τοπωνύμιο Κελέντερις. Πάντως υπάρχει ένα λιμάνι που λέγεται Πόγον, το οποίο περιλαμβάνει ολόκληρη τη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης αυτής ανάμεσα στο νησί Καλαύρεια και της απέναντι στεριάς, που σε αυτήν ένα τμήμα, παρατηρεί ο Gell, προφανώς χρησίμευε σαν μόλος του ναύσταθμου των αρχαίων Τροιζήνιων.

Στη δυτική πλευρά του ισθμού των Μεθάνων, βρίσκεται επίσης ένα λιμάνι, που ονομάζεται Λιμήν, το οποίο κλείνεται από μία αμμώδη ακτή όπου εκβάλλουν όλοι οι χείμαρροι από την περιφέρεια της Τροιζηνίας. Φαίνεται πιθανό, ωστόσο, ότι ο ναός της Αρτέμιδος του Σαρωνικού βρισκόταν στο έλος που υπάρχει στο δυτικό άκρο του λιμανιού Πόγον, όπου συναντάμε ακόμα και σήμερα τα ερείπια κάποιου ιερού. Όποιος θέλει να δει αυτά τα ερείπια, δεν έχει παρά να προχωρήσει από το Δαμαλά (σημ. Τροιζήνα) προς τη δυτική πλευρά του λιμανιού. Από εκεί θα διασχίσει την κοίτη ενός βουνίσιου χειμάρρου προς τα δεξιά και για 15 λεπτά. Έπειτα από πορεία 16 λεπτών, θα συναντήσει, στα δεξιά του, μία εκκλησία και από εκεί σε απόσταση 35 λεπτών θα δει πάλι στα δεξιά του να φαίνεται το λιμάνι. Η διαδρομή αυτή συμφωνεί με την απόσταση που δίνει ο Στράβωνας για την πόλη της Τροιζήνας από τη θάλασσα.

Ο Στράβωνας λέει ότι η Τροιζήνα, που τα αρχαία χρόνια λεγόταν Ποσειδωνία, απέχει 15 στάδια από τη θάλασσα ? Βιβλ. 8. Πενήντα λεπτά αργότερα, φθάνουμε στους πρόποδες των λόφων που σχηματίζουν τον ισθμό των Μεθάνων. Εκεί, κοντά στη θάλασσα, ή αλλιώς Λίμνη (σημ. Βρομολίμνη), υπάρχουν μερικά δένδρα, κάτω από τη σκιά των οποίων συναντάμε τα ερείπια από ένα παρεκκλήσι, το οποίο είχε πιθανώς χτιστεί στη θέση του ναού της Αρτέμιδος, καθώς και μία όρθια κολώνα δωρικού ρυθμού.

Στη συνέχεια, ο περιηγητής κάπως τα μπερδεύει. Στο λόφο απέναντι από τα Μέθανα, γράφει, βρίσκεται το χωριό Μασομάτα και στα αριστερά το Tou Pasias, ή αλλιώς το χωριό του Πασά. Ο καλύτερος τρόπος για να φτάσει κάποιος από την Τροιζήνα στη Χερσόνησο των Μεθάνων και στην τωρινή της πρωτεύουσα, Ντάρα (εδώ λάθος του Gell ? ο οποίος από κακή ίσως πληροφόρηση, αναφέρει το χωριό Ντάρα (σημ. Τακτικούπολη) ως πρωτεύουσα της Χερσονήσου των Μεθάνων), είναι διασχίζοντας την πεδιάδα προς το χωριό Παλαιουρέα, που είναι ορατό από το Δαμαλά και να κατευθυνθεί βόρεια. Πολλοί λίγοι ταξιδιώτες έχουν δει αυτό το τμήμα της Αργολίδος. Υπάρχουν σημαντικά ερείπια από την αρχαία πόλη των Μεθάνων, καταλήγει ο Gell, όχι μακριά από το χωριό Ντάρα (σημ. Τακτικούπολη) και η Χερσόνησος των Μεθάνων που διατηρεί το αρχαίο της όνομα, αποτελείται από ψηλά βουνά.

_________________________

(#17)- Κυριάκος Σιμόπουλος, Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 1800-1810, τ. Γ1, σελ. 120 κ.ε

(#18)- Παυσ., Βιβλ. 2, κεφ. 32

πηγή Β΄ Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας και Αρχαιολογίας Αργοσαρωνικού