Το «οπλοστάσιο» του βιοκαλλιεργητή

«Πρόληψη» και όχι «καταστολή» -αυτή είναι η βασική λογική της βιολογικής καλλιέργειας.βιολογική καλλιέργειαΣτο ξεκίνημα της βιολογικής γεωργίας -αλλά από μερικούς ακόμα και σήμερα- επικράτησε μια πολύ εσφαλμένη άποψη για τη δυνατότητα προστασίας των φυτών από εχθρούς και ασθένειες. Πίστευαν ότι, μη χρησιμοποιώντας τα χημικά φυτοφάρμακα, τα φυτά θα έμεναν ανυπεράσπιστα. Συνέπεια αυτής της άποψης ήταν αρκετοί καταναλωτές να πιστεύουν ότι το βιολογικό προϊόν είναι το σκουληκιασμένο και το άρρωστο. ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ!Η βιολογική γεωργία μπορεί και παράγει γεωργικά προϊόντα καθαρά και χωρίς προβλήματα από εχθρούς και ασθένειες.Η διαφορά μεταξύ βιολογικής και συμβατικής γεωργίας δεν βρίσκεται μόνο στη χρήση ή όχι των χημικών φυτοφαρμάκων. Υπάρχουν βαθύτεροι λόγοι και έχουν να κάνουν με τον τρόπο που αντιμετωπίζεται το φυτό, το έδαφος και το οικοσύστημα.

Στη βιολογική γεωργία ο κάθε παράγοντας που επηρεάζει την παραγωγική διαδικασία αντιμετωπίζεται ολιστικά και διαχρονικά σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους.

Ο ακρογωνιαίος λίθος είναι το ζωντανό και γόνιμο έδαφος. Σε αυτό συνυπάρχουν δισεκατομμύρια μικροοργανισμοί σε ισορροπία, οι οποίοι και εμποδίζουν την επικράτηση κάποιου παθογόνου. Αντίθετα, σε ένα άγονο και νεκρό έδαφος -όπως συμβαίνει συχνά στη συμβατική γεωργία- τα φυτά μας είναι καταδικασμένα χωρίς τη χρήση των χημικών φυτοφαρμάκων.
Η ισορροπημένη και οργανική λίπανση, δίνει στα φυτά τη δυνατότητα μιας φυσιολογικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα αντοχής σε εχθρούς και παθογόνα. Στη συμβατική γεωργία οι χημικές υπερλιπάνσεις εξαντλούν τα φυτά και τα κάνουν πιο ευαίσθητα. Ετσι δημιουργείται πάλι η ανάγκη χρήσης των φυτοφαρμάκων.
Συνέπεια της υπερλίπανσης και του άγονου εδάφους είναι και οι αυξημένες ανάγκες σε νερό. Και τα τρία μαζί συντελούν ώστε τα συμβατικά φυτά να είναι υπερμεγέθη και πιο πυκνά. Πολλές φορές δε, αναπτύσσουν βλάστηση σε λάθος εποχή. Αυτό δημιουργεί ένα τέλειο οικοσύστημα για την ανάπτυξη εχθρών και ασθενειών και συνάμα την ανάγκη χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων.
Στη βιολογική γεωργία επιλέγονται φυτά που να είναι κατάλληλα και ανθεκτικά στην κάθε περιοχή. Ετσι, μειώνεται ακόμη περισσότερο η ανάγκη φυτοπροστασίας.
Βασικό στοιχείο της λογικής της βιολογικής γωργίας είναι η αμειψισπορά, δηλαδή, η πρακτική της εναλλαγής της καλλιέργειας στο ίδιο αγροτεμάχιο. Ετσι μειώνεται κι άλλο η δυνατότητα εγκατάστασης στην καλλιέργειά μας εχθρών και παθογόνων, επειδή εναλλάσσοντας την καλλιέργεια αλλάζουμε και το οικοσύστημά τους.
Οι διάφορες καλλιεργητικές φροντίδες στις οποίες στη βιολογική γεωργία δίνεται ιδιαίτερη μέριμνα, όπως το σωστό κλάδεμα, η χρήση των φυτοφρακτών, η χλωρή λίπανση κ.λπ., μας δίνουν τη δυνατότητα της εκμετάλλευσης των ευεργετικών ιδιοτήτων του ήλιου, του ανέμου και των ωφέλιμων οργανισμών. Ετσι, μειώνεται η εμφάνιση φυτοπροστατευτικών προβλημάτων και η ανάγκη ψεκασμών.
Εκτός από τους παραπάνω λόγους που στη συμβατική γεωργία γίνεται αναγκαία η χρήση των φυτοφαρμάκων, ακόμα και η ίδια η «δικαιολογημένη» χρήση τους δημιουργεί νέα προβλήματα.

Εξαφανίζοντας τον εχθρό ή το παθογόνο (εφόσον τα φυτοφάρμακα είναι εκλεκτικά) ή αφανίζοντας όλη τη ζωή εφόσον δεν είναι, διαταράσσεται η οικολογική ισορροπία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα -στην πρώτη περίπτωση- την εξαφάνιση των ωφέλιμων που τρέφονται από τον εχθρό και την πιο εύκολη επανεμφάνισή του, καθώς δεν θα έχει πλέον ανταγωνιστές.

Στη δε δεύτερη περίπτωση, με τα ευρέος φάσματος φυτοφάρμακα, εξαφανίζονται όλοι οι «εχθροί», μαζί με τα ωφέλιμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο κάθε εχθρός και παθογόνο να έχει το πεδίο ελεύθερο για την ανάπτυξή του.

Με τον τρόπο αυτό αρχίζει ένας «φαύλος κύκλος», με συνεχή ανάγκη χρήσης νέων φυτοφαρμάκων.

Φυτοπροστασία χωρίς υπερβολή

Είναι φανερό λοιπόν ότι η βιολογική γεωργία βασίζεται στην «πρόληψη» των προβλημάτων και όχι στην «καταστολή», όπως συμβαίνει στη συμβατική. Για τις περιπτώσεις, όμως, όπου παρά τα προληπτικά μέτρα, έχουμε προσβολή των φυτών από τα διάφορα παθογόνα, στο οπλοστάσιο του βιοκαλλιεργητή υπάρχουν τα «εναλλακτικά σκευάσματα φυτοπροστασίας». Θα πρέπει όμως και εδώ να δοθεί η αναγκαία προσοχή.

Τα σκευάσματα είναι σαφώς φιλικότερα προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο -λόγω της φυσικής προέλευσής τους-, διασπώνται πιο γρήγορα και με ένα καλό πλύσιμο απομακρύνονται τελείως από τα φυτά μας. Από την άλλη, όμως, δεν παύουν να είναι κι αυτά βιοκτόνα.

Ως εκ τούτου, η υπερβολή στη χρήση τους, μπορεί να διαταράξει το οικοσύστημα και την όποια ισορροπία έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε.

Tα χωρίζουμε σε δύο κατηγορίες: στα εντομοκτόνα και στα μυκητοκτόνα.

Α. ΤΑ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ

Είναι σκευάσματα που η δραστική τους ουσία είναι φυτικής (ροτενόνη, αζαντιραχτίνη) ή γενικότερα φυσικής προέλευσης (άλατα λιπαρών οξέων, βάκιλος της Θουριγγίας, bauveria basiana, παραφινέλαια / ορυκτέλαια).

Μπορούν να καλύψουν σχεδόν όλο το φάσμα των «εχθρών». Θα πρέπει, όμως, πάντα να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες στις ετικέτες τους.

Τα κυριότερα εμπορικά σκευάσματα εντομοκτόνων που κυκλοφορούν στην αγορά είναι:

ROTENA (ροτενόνη), τηλ.: 23330-25.039.
OIKOS (αζαντιραχτίνη), τηλ.: 210-52.46.011.
NEEMAZAL (αζαντιραχτίνη), τηλ.: 210-64.60.700.
ACARIDOIL (άλατα λιπαρών οξέων), τηλ.: 22950-45.100.
DUXON (άλατα λιπαρών οξέων), τηλ.: 210-68.00.900.
SAVONA (άλατα λιπαρών οξέων), τηλ: 2381-083.110.
AGREE (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ: 210-6666612
BACTOSPEINE (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-68.00.900.
BACTECIN (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-68.00.900.
BATHURIN (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-51.42.470.
BACTOIL (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 22950-45.100.
BMP123 (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-64.60.700.
DIPEL (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 2310-795.559.
FORAY (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-68.00.900.
XENTARI (βάκιλος Θουριγγίας), τηλ.: 210-68.60.100.
NATURALIS (bauveria basiana), τηλ.: 210-64.60.700.
ΠΑΡΑΦΙΝΕΛΑΙΑ / ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΑ: Κυκλοφορούν πάρα πολλά στην ελληνική αγορά. Ως εκ τούτου, κάποιο από αυτά θα βρούμε στο κατάστημα γεωργικών εφοδίων της περιοχής μας. Προσοχή, όμως, κυκλοφορούν και παραφινέλαια / ορυκτέλαια που περιέχουν και συνθετικά εντομοκτόνα. Θα είναι καλύτερα αυτά να τα αποφεύγουμε.

Β. ΣΤΑ ΜΥΚΗΤΟΚΤΟΝΑ

Ο χαλκός (σε διάφορες μορφές) και το θειάφι είναι τα δύο βασικά μυκητοκτόνα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τις διάφορες ασθένειες που πιθανόν να παρουσιαστούν στα φυτά μας.

Κυκλοφορούν δεκάδες εμπορικά σκευάσματα που μπορούμε να βρούμε σε σχεδόν όλα τα καταστήματα γεωργικών εφοδίων. Προσοχή, όμως, υπάρχουν και κάποια από αυτά που μαζί με το χαλκό ή το θειάφι περιέχουν και συνθετικά μυκητοκτόνα. Θα είναι καλύτερα να τα αποφεύγουμε. Ο χαλκός, αν και είναι φυσικό προϊόν, δεν είναι «αθώος». Η υπέρβαση στη χρήση του, εκτός των άλλων, μπορεί να εξαφανίσει τελείως τη ζωή από το έδαφος. Θα πρέπει, λοιπόν, πάντα να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες χρήσης στην ετικέτα του κάθε σκευάσματος.

Εναλλακτικές λύσεις για τα έντομα

Μία από αυτές, εκτός από τα εντομοκτόνα, είναι η απελευθέρωση ωφέλιμων εντόμων. Η αποτελεσματική αυτή μέθοδος, όμως, δεν ενδείκνυται στην περίπτωση των μικρών εκτάσεων.

Ενα τελευταίο, μα εξίσου σημαντικό μέσο -για τον έλεγχο των εχθρών- είναι οι παγίδες.

Η λειτουργία τους βασίζεται στη χρήση κάποιου ελκυστικού -τροφικού ή φερομονικού- το οποίο «τραβάει» τα έντομα και τα παγιδεύει εντός ή πάνω στην παγίδα, με αποτέλεσμα το θάνατό τους.

Κυκλοφορούν αρκετοί τύποι στην Ελλάδα, για μεγάλο φάσμα εχθρών. Οι κυριότερες εμπορικές εταιρείες που τα διαθέτουν είναι:

STAC, τηλ.: 210-25.80.966.
ΧΕΛΛΑΦΑΡΜ Α.Ε., τηλ.:210-68.00.900.
INTRACHEM ΕΛΛΑΣ ΕΠΕ, τηλ.:210-64.60.700.
ΕΥΡΩΦΑΡΜ Α.Ε., τηλ.:23330-25.039.
ΒΙΟΡΥΛ Α.Ε., τηλ.: 22950-45.100.
ΦΥΤΟΦΥΛ, τηλ.: 22620-58.670.
ANEL, τηλ.: 210-27.71.180.

πηγή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ