Υπήρξε ή όχι η Ατλαντίδα ;
Υπήρξε ή όχι η Ατλαντίδα ; Βρισκόταν στον ελλαδικό χώρο ή σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου; Καταστράφηκε από την μανία της φύσης ή η εξαφάνισή της ήταν τιμωρία των θεών;
Πρώτη αναφορά για την ύπαρξη της Ατλαντίδας γίνεται στους "Διαλόγους" του Πλάτωνα. Σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, στον μύθο που διηγήθηκαν Αιγύπτιοι ιερείς στον Σόλωνα, η Ατλαντίδα ήταν ένα νησί-κράτος που υπήρχε στον Ατλαντικό Ωκεανό απέναντι από τις στήλες του Ηρακλή (στενό του Γιβραλτάλ). Είχε κατοικηθεί από αριστοκρατική και ισχυρή φυλή, που απολάμβανε μεγάλο πλούτο, χάρη στις φυσικές πηγές του τόπου και το σχεδιασμό της, που την είχαν καταστήσει μεγάλο κέντρο εμπορίου. Τo πολιτικο-θρησκευτικό κέντρο της πόλης βρισκόταν σε έναν ευδιάκριτο λόφο, στην κορυφή του οποίου υψωνόταν ο ναός του Ποσειδώνα. Στο ναό, που φιλοξενούσε ένα αριστουργηματικό έργο τέχνης -το χρυσό άγαλμα του θεού της θάλασσας και προστάτη της Ατλαντίδας (ο Ποσειδώνας αποικονιζόταν πάνω σε ένα άρμα που το οδηγούσαν έξι φτερωτά άλογα)-, συγκεντρώνονταν κάθε έξι χρόνια οι ηγεμόνες της Ατλαντίδας για να πάρουν αποφάσεις σχετικά με την διοίκηση της ηπείρου. Οι αποφάσεις καταγράφονταν σε χρυσές πλάκες και φυλάσονταν στον ναό. Στην πεδιάδα γύρω από τον λόφο είχε κατασκευαστεί ένα περίπλοκο σύστημα καναλιών το οποίο αναπτυσόταν κυκλικά και έπέτρεπε το πέρασμα των πλοίων από την μια άκρη στην άλλη, την ύδρευση της εύφορης πεδιάδας και φυσικά την επικοινωνία των κατοίκων από την μια ζώνη στην άλλη με την χρήση διωρύγων. Όσο για τα τεχνολογικά επιτεύματα που εικάζεται ότι υπήρχαν, προκαλούν έκπληξη και θαυμασ΄τό επίπεδο τεχνογνωσίας. Οι εν λόγω αναφορές οδήγησαν στην θεωρία ότι η ήπειρος αυτή ήταν ουσιαστικά ο αρχέγονος πολιτισμικός πυρήνας της ανθρωπότητας από τον οπίον διασώθηκαν, χάρη στους ιερείς της που είχαν διαισθανθεί την καταστροφή, κάποια σημαντικά στοιχεία τα οποία διαμόρφωσαν αργότερα τους άλλους πολιτισμούς.
Η μεγάλη καταστροφή
Οι κάτοικοι της Ατλαντίδας ζούσαν ενάρετα για πολλές γενιές. Σταδιακά όμως, η πλεονεξία και η ισχύς τους διέφθειραν. Τελικά ο Δίας τιμώρησε την ανηθικότητά τους με άγριο τρόπο : με ένα ισχυρό κύμα η θάλασσα κατάπιε το νησί και τους κατοίκους του.
Τι μπορεί να συνέβη στην πραγματικότητα; Όπως υποστηρίζει ο κ. Μιχάλης Φυτίκας, καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής για το συνέδριο στη Μήλο, "Δύο είναι οι πιο πιθανές αιτίες της καταστροφής ενός νησιού σε μια ημέρα, όπως περιγράφει ο Πλάτων. Είτε η ηφαιστειακή έκρηξη, η οποία είχα ως αποτέλεσμα την απότομη καταβύθιση του κεντρικού τμήματος του ηφαιστείου (όπως σηναίβει στην Σαντορίνη), είτε η κατολίσθηση μιας παραλιακής περιοχής και καταβύθιση ενός μεγάλου τμήματός της έπειτα από έναν ισχυρό σεισμό".
Που βρισκόταν η Ατλαντίδα;
Σήμερα υπάρχουν 27 διαφορετικές απόψεις για το που ήταν η Ατλαντίδα. "Δεν μπορώ να δεχτώ ότι οι Αιγύπτιοι ιερείς που περιέγραψαν το γεγονός του Σόλωνα", τονίζει ο κ. Φυτίκας, "θα μπορούσαν να γνωρίζουν κάτι που έγινε για παράδειγμα στην Καραϊβική -ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Ατλαντίδα ήταν στις Μπαχάμες. Μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να βρισκόταν στον χώρο της Μεσογείου, και γιατί όχι στην Ελλάδα. Μπορεί, λοιπόν, οι Άτλαντες να ήταν Μινωίτες, των οποίων ο σπουδαίος πολιτισμός καταστράφηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Αντίθετη άποψη έχει ο κ. Σταύρος Παπαμαρινόπουλος, καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, διευθυντής Εργαστηρίου Γεωφυσικής και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας : "Θεωρώ ότι δεν μπορεί να ήταν οι Μινωίτες, γιατί εκείνοι δεν επιτέθηκαν ποτέ στους Αιγυπτίους, όπως υπήρχαν μαρτυρίες ότι έκαναν οι Άτλαντες. Αντίθετα, στην Αίγυπτο έχουν βρεθεί νωπογραφίες -δωρεές των Κρητών προς τους Αιγυπτίους. Επίσης, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, στην περιοχή της Ατλαντίδας υπήρχαν μεγαλόσωμοι ελέφαντες και αυτοί πριν από το 1200π.χ. Ο Πλάτων, επίσης, μιλά για ποτάμια και πλούσια βλάστηση. Σε κανένα ελληνικό νησί του Αιγαίου δεν είχαμε κάτι ανάλογο. Άρα πρέπει να πάμε σε άλλη περιοχή. Υπάρχει μία υποψία για τη βορειοδυτική Αφρική (Μαρόκο) ή τη Νότια Πορτογαλία και την Ισπανία", λέει ο κ. Παπαμαρινόπουλος. "Στις περιοχές αυτές έχουν μεγάλα σεισμογόνα ρήγματα. Μένει να έρθει ένα μεγάλο πλοίο με δυνατότητες να διερευνήσει τη θάλασσα και να διαπιστώσει αν υπάρχουν δείγματα μεγάλης κατολίσθησης και ποια εποχή αυτή έγινε. Καθώς και να συνεργαστούν επιστήμονες, που θα αποδείξουν το μύθο της Ατλαντίδας".