Οι μικροί «Τιτανικοί» του Σαρωνικού

Ο κόσμος του βυθού, όπως και ο κόσμος της στεριάς, έχει τη δική του πολυσυλλεκτικότητα. Ιδιαίτερα ο Σαρωνικός, ο κόλπος που «αναπνέει» νότια της Αττικής και ζει -αναγκαστικά- στους ρυθμούς της, κρύβει στον βυθό του πολλά μυστήρια. Ενα από αυτά είναι τα ναυάγιά του, τα πλοία που κάποτε αρμένιζαν στις θάλασσες, αλλά κάποια στιγμή βυθίστηκαν και έκτοτε τα κουφάρια τους σαπίζουν με το πέρασμα των αιώνων.

Τα ναυαγισμένα πλοία που βρίσκονται σήμερα στο βυθό του Σαρωνικού είναι εκατοντάδες. Τα κουφάρια τους παραμένουν εγκαταλειμμένα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας εδώ και δεκαετίες και αποτελούν τα πιο μαγευτικά ταξίδια για τους ερασιτέχνες και επαγγελματίες αυτοδύτες.

Ο Κώστας Θωκταρίδης, ο άνθρωπος που έχει πάνω από 500 ναυαγιοκαταδύσεις στο ενεργητικό του, εξηγεί ότι τα περισσότερα ναυάγια του Σαρωνικού υπάρχουν από τον Απρίλιο του 1941, «όταν η γερμανική αεροπορία καταβύθισε με Στούκα πολύ μεγάλο αριθμό πλοίων στο λιμάνι του Πειραιά και στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου. Τα υπόλοιπα είτε βρήκαν κάποια νάρκη είτε έπεσαν σε θαλασσοταραχή».

Ποια είναι όμως τύχη αυτών των πλοίων, εκτός από το να γίνονται το «σπίτι» διάφορων θαλάσσιων ζώων και φυτών; Πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, με πρωτοβουλία του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς ανελκύσθηκαν τα μικρότερα βυθισμένα πλοία. Πιο συγκεκριμένα, απομακρύνθηκαν 120 ημιβυθισμένες ή βυθισμένες φορτηγίδες και 40 μεσαίου μεγέθους πλοία, κυρίως μικρά δεξαμενόπλοια, ρυμουλκά, υδροπτέρυγα και αλιευτικά. Ωστόσο, πολλά παραμένουν ακόμη στα βάθη του κόλπου και περιμένουν, υπομονετικά, να βγουν στην επιφάνεια. Σήμερα, ο ΕΤ σάς παρουσιάζει τα σημαντικότερα από αυτά.

1. Η μεγάλη τραγωδία του Πολεμικού Ναυτικού

Στις 10 Μαρτίου 1923, το επίτακτο ναυαγοσωστικό «Αλέξανδρος Ζ» του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού μετέφερε αδειούχους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και ναύτες στο Κερατσίνι. Λόγω υψηλού κυματισμού κοντά στην Ψυττάλεια και της απότομης μετακίνησης των επιβαινόντων του καταστρώματος από τη μία πλευρά στην άλλη, το πλοίο έχασε την ευστάθειά του και ανατράπηκε παρασύροντας στο βυθό 300 επιβαίνοντες. Το μνημείο που ανεγέρθηκε εις μνήμην τους στην Ψυττάλεια υπάρχει ακόμη.

2. Το ναυάγιο του «Μέρλιν»

Το οχηματαγωγό «Υποπλοίαρχος Μέρλιν», το οποίο είχε παραχωρηθεί στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ το 1958, βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά στις 15 Νοεμβρίου 1972 μετά από σύγκρουση με το τάνκερ «World Hero», παρασύροντας μαζί του στο βυθό 44 αξιωματικούς και ναύτες. Το ναυάγιο του οχηματαγωγού «Μέρλιν» έχει εντοπιστεί και βιντεοσκοπηθεί από την ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη σε βάθος 95 μέτρων, 3 μίλια νότια από το λιμάνι του Πειραιά.

3. Η ανυπακοή του Γερμανού πιλότου

Σε ένα από τα δέντρα απέναντι από το λιμάνι του Πειραιά βρίσκεται σφηνωμένο ένα κομμάτι λαμαρίνας του πλοίου «Clan Frazer». Η ιστορία έχει ως εξής: Στις 6 Απριλίου, η Γερμανία κηρύσσει τον πόλεμο σε Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία. Ενα σμήνος από 11 βομβαρδιστικά Χένκελ HE-111 αναλαμβάνει να ρίξει νάρκες από αέρος έξω από το λιμάνι του Πειραιά. Ενας Γερμανός πιλότος, ο Χανς Γιόακιμ Χέρμαν, θα παρακούσει τις εντολές και θα φορτώσει μία βόμβα SC250. Από την επίθεση ανατινάζεται το Clan Frazer, ένα αγγλικό βαπόρι γεμάτο εκρηκτικά, και βυθίστηκαν ακόμη 13 μεγάλα πλοία, 60 μικρότερα και 25 αλιευτικά. Οι έρευνες στο ναυάγιο έδειξαν ότι χτυπήθηκε από 3 βόμβες, μία στην πλώρη, μία στο μέσον και μία στην πρύμνη, σκοτώθηκαν 7 από το πλήρωμα και καιγόταν για 5 ώρες πριν από την τελική καταστροφικότερη έκρηξη.

4. Στις Φλέβες του «Παναγή»

Στο νησάκι Φλέβες υπάρχει ένα πολύ γνωστό ναυάγιο στους Αθηναίους αυτοδύτες, το φορτηγό πλοίο «Παναγής», σε βάθος 16 μέτρων. Το φορτηγό έχει μήκος 52 μέτρα και σήμερα είναι κομμένο στα δύο. Βυθίστηκε τον Ιούνιο του 1984, μεταφέροντας θηραϊκή γη. Ευτυχώς, το ναυάγιο δεν είχε θύματα.

5. Η «Υδρα» στις Λαγούσες

Το αντιτορπιλικό «Υδρα» στις Λαγούσες είχε λάβει μέρος στην πρώτη ναυμαχία του ελληνοϊταλικού πολέμου στον πορθμό του Οτράντο, το 1940. Στη γερμανική κατοχή δέχτηκε επίθεση από γερμανικό βομβαρδιστικό στις 22 Απριλίου 1941 και σήμερα βρίσκεται βυθισμένο κοντά στις Λαγούσες.

6. Ο παράδεισος του αυτοδύτη

Το φορτηγό «Κυρα- Ελένη» απέπλευσε στις 5 Ιανουαρίου 1978 από το Λαύριο για τη Bουλγαρία, άφορτο και με έρμα, μαζί με το 18μελές πλήρωμά του και τις συζύγους του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου. Από τα μεσάνυχτα ο καιρός άρχισε να επιδεινώνεται και ο πλοίαρχος απεφάσισε να καταφύγει στην υπήνεμη πλευρά της νήσου του Πατρόκλου, αναμένοντας βελτίωση του καιρού. Ωστόσο, ένα στροβιλίζον ρεύμα ανέμου δεν επέτρεπε στο σκάφος να υπακούει στο πηδάλιό του και έτσι προσέκρουσε βίαια στα βράχια με την αριστερή πλευρά. Ολοι οι επιβαίνοντες εγκατέλειψαν το σκάφος και βγήκαν με ανεμόσκαλα στην ξηρά, ενώ το «Kυρα- Ελένη» βυθίστηκε. Σήμερα, αποτελεί ιδανικό προορισμό για τους αυτοδύτες, γιατί είναι εύκολα προσβάσιμο. Η πλώρη του βρίσκεται σε βάθος 17μ. και η πρύμνη σε βάθος 30μ.

7. Ενα μοιραίο ναυτιλιακό λάθος

Το 2127 τόνων ατμόπλοιο «Ορια» ναυπηγήθηκε το 1920 και χρησιμοποιήθηκε κατά τις επιχειρήσεις των Γερμανών για την κατάληψη της Νορβηγίας. Στις 11 Φεβρουαρίου το πλοίο αποπλέει από τη Ρόδο για τον Πειραιά, μαζί με 30 Γερμανούς στρατιώτες και 4.073 Ιταλούς αιχμαλώτους. Λίγες μέρες αργότερα, προσαράζει ανατολικά της νησίδας Πάτροκλος, λαβωμένο με τη δεξιά πλευρά στα βράχια και αναποδογυρίζει σε ελάχιστα λεπτά με την πλώρη του να εξέχει από το νερό. Από τις υπάρχουσες επίσημες αναφορές, σώθηκε ο κυβερνήτης και 14 από τους 30 Γερμανούς επιβάτες στρατιώτες. Οι υπόλοιποι χάθηκαν μαζί με το κουφάρι του.

8. Το υποβρύχιο που… αιμορραγεί

Ανοιχτά της Αίγινας, 78 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οι μικροοργανισμοί έχουν σχηματίσει ένα παχύ σκουρόχρωμο στρώμα πάνω στο σκαρί ενός γερμανικού υποβρυχίου. Είναι το U133, το οποίο προσέκρουσε σε ελληνική νάρκη στις 14 Μαρτίου 1942. Είχε ξεκινήσει με απόρρητη αποστολή από το ναύσταθμο της Σαλαμίνας και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βυθίστηκε αύτανδρο. Ο Κώστας Θωκταρίδης που καταδύθηκε στο ναυάγιο είδε ότι είναι κομμένο στα δύο! «Μπόρεσα να διακρίνω το αντιαεροπορικό πυροβόλο, τα περισκόπια και την ανοικτή ανθρωποθυρίδα. Ακόμα και σήμερα, το υποβρύχιο “αιμορραγεί”, στέλνοντας στην επιφάνεια κηλίδες πετρελαιοειδών».

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΤΖΟΥΜΑ
Ε.Τ.