Νευρογενής (ψυχογενής) Βουλιμία

Ολοι οι άνθρωποι τρώνε, όχι μόνο επειδή το έχουν ανάγκη, αλλά επίσης γιατί το απολαμβάνουν. Ωστόσο υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον τρόπο που συμπεριφέρονται σε σχέση με το φαγητό. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να φτάσουν σε ακραίες καταστάσεις καταναλώνοντας μεγάλες ή ελάχιστες ποσότητες τροφής με αποτέλεσμα να βλάπτουν την υγεία τους.

Είναι πολύ σύνηθες για τα κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία να ασχολούνται με το βάρος και το σχήμα του του σώματος τους αλλά και με τη διατροφή τους. Για μερικούς αυτή η ανησυχία για το βάρος γίνεται έμμονη ιδέα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε κάποια διαταραχή λήψης τροφής.

Η νευρογενης-ψυχογενής βουλιμία, μια από τις σοβαρότερες διατροφικές διαταραχές που κατατάσσεται στις νευρώσεις χαρακτηρίζεται από περιστασιακά επεισόδια υπερφαγίας, τα οποία συνοδεύονται από μια αίσθηση αδυναμίας ή απώλειας ελέγχου και συμπεριφοράς αυτής, αλλά και μια προσπάθεια διατήρησης του σωματικού βάρους με διάφορες πρακτικές όπως οι αυτό-προκαλούμενοι εμετοί ή η χρήση υπακτικών.

Διαγνωστικά κριτήρια:

Η έναρξη της νευρογενούς βουλιμίας παρατηρείται συχνότερα προς το τέλος της εφηβείας ή την αρχή της ενηλικίωσης και είναι συχνότερη στις γυναίκες.

Συχνά στο ιστορικό των ασθενών αναφέρεται αυξημένο βάρος ή και παχυσαρκία πριν από την έναρξη της διαταραχής.

Το χαρακτηριστικό της ψυχογενούς βουλιμίας είναι τα συχνά και επαναλαμβανόμενα επεισόδια κρίσης υπερφαγίας.

Το επεισόδιο χαρακτηρίζεται από δύο παράγοντες:
Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού
Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου υπάρχει η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου

Ατομα που πάσχουν από ψυχογενή βουλιμία θέλουν να καταναλώνουν ποικιλία τροφών κατά τη διάρκεια των υπερφαγικών επεισοδίων.

Βασικό χαρακτηριστικό της ψυχογενούς βουλιμίας είναι ότι μετά το επεισόδιο υπερφαγίας ακολουθεί μια ανάρμοστη προσπάθεια του ατόμου να αποφύγει την αύξηση του σωματικού του βάρους. Η πιο συνήθης συμπεριφορά είναι οι αυτό-προκαλούμενοι εμετοί. Πολλοί άνθρωποι τελικά προκαλούν εμετό, όχι μόνο μετά από επεισόδια υπερφαγίας αλλά σχεδόν μετά από κάθε γεύμα, ανεξάρτητα αν αυτό είναι μικρό ή μεγάλο. Πολλά άτομα επίσης κάνουν χρήση φαρμάκων σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την υπερφαγία. Συνήθως κάνουν χρήση μεγάλων ποσοτήτων καθαρτικών για πρόκληση διάρροιας. Επίσης κάποιοι κάνουν χρήση διουρητικών, κλυσμάτων και φαρμάκων για θυρεοειδή.

Μερικοί ασθενείς δεν εμφανίζουν καθαρτική συμπεριφορά αλλά χρησιμοποιούν άλλες τεχνικές όπως το να προσπαθούν να μην καταναλώνουν τίποτα με θερμιδική αξία για 24 ώρες ή κάνουν υπερβολική άσκηση.

Επιπτώσεις της πρόκλησης εμετού:
Διάβρωση της οδοντικής πλάκας
Αφυδάτωση που μπορεί να οδηγήσει σε μυική αδυναμία, εξάντληση, καρδιακές αρρυθμίες και ξηρότητα του δέρματος.
Φθορά του εσωτερικού του στόματος και λαιμού που αυτό επηρεάζει τη φωνή
Ακανόνιστη ή διακοπή έμμηνης ρύσης
Εάν χρησιμοποιείται οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, μειώνεται η αποτελεσματικότητά της.
Χαλάρωση της βαλβίδας μεταξύ δωδεκαδακτύλου/στομάχου, με αποτέλεσμα το στομαχικό οξύ να εισέρχεται στον οισοφάγο και να προκαλεί κάψιμο.

Θεραπεία:

Η θεραπεία της ψυχογενους-νευρογενους βουλιμίας περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του προβλήματος σε όλες του τις διαστάσεις και απαιτεί την συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων (διαιτολόγου, ψυχολόγο ή/και ψυχίατρο, παθολόγο).

Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι μια μακρά και συχνά πολύπλοκη διαδικασία, και μπορεί να συνεπάγεται αλλαγές της συμπεριφοράς τις οποίες μπορεί να αντιλαμβάνονται απειλιτικά οι ασθενείς, για παράδειγμα να εγκαταλείψουν το όνειρο τους για το «ιδανικό» σώμα.

Οι ασθενείς συχνά αποκαλύπτουν λεπτομέρειες τις συμπεριφοράς τους τις οποίες σκέφτονται ως απρεπείς και σε καμιά περιπτωση δεν πρέπει να δεχονται κριτική. Είναι πάντα απαραίτητη στην αρχή της θεραπείας η διερεύνηση των πιστεύω και των προσδοκιών του ασθενή -πώς θα ήθελε να είναι οι διατροφικές του ανάγκες (ποσότητα), πόσο βάρος επιθυμεί να είναι, ποια η σχέση που θέλει να έχει με το φαγητό, και αν αυτές οι προσδοκίες είναι ρεαλιστικές.

Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται διατροφικά με τη δημιουργία εξατομικευμένου διαιτολογίου με βάση τις ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου.
Μικρά και συχνά γεύματα και να πίνει αρκετά υγρά
Ημερήσια καταγραφή τροφίμων από το ίδιο το άτομο.
Το άτομο πρέπει να ηρεμεί μετά από κάθε γεύμα
Είναι σημαντική η παρουσία άλλων ατόμων κατά τη διάρκεια του γεύματος καθώς και μετά από αυτό.
Να ασχολείται με διάφορες αγαπημένες δραστηριότητες και να περνά το χρόνο του ευχάριστα.
Να ζει σε ένα αγαπημένο και ευχάριστο οικογενειακό περιβάλλον.

Το βουλιμικό άτομο μπορεί να αρνηθεί τη βοήθεια παρόλο που αναγνωρίζει τη σοβαρότητα του προβλήματος.

Επιπλέον υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υποτροπιάσει το πρόβλημα γι' αυτό και η θεραπεία πρέπει να γίνει μακροχρόνια έστω και αν το ίδιο το άτομο υποστηρίζει ότι θεραπεύτηκε.

Ισαβέλλα Χατζηχριστοφή Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την κυπριακή 15ημερη εφημερίδα «Η Υγεία μου», τεύχος 7